เสาร์อาทิตย์ทีไรก็อยากจะนอนยาว ๆ ทั้งวัน ไม่อยากลุกขึ้นมาทำอะไรแล้ว รู้สึกว่านอนเท่าไหร่ก็ไม่พอ นอนเยอะแต่ยังง่วง รู้หรือไม่ว่าคุณอาจกำลังเป็น “โรคนอนเยอะเกินไป” แม้เราจะคิดว่าการนอนหลับนั้นเป็นการพักผ่อนที่ดีที่สุด เมื่อไหร่ที่เจอเรื่องเครียด เหนื่อ
โรควิตกกังวล แบบทดสอบประเมินอาการวิตกกังวลเบื้องต้นได้ด้วยตัวเอง
16/01/2024
ทุกวันนี้กลุ่มโรคทางด้านอารมณ์หรือจิตเวชนั้นมีมากมาย เช่น ซึมเศร้าเรื้อรัง, ไบโพลาร์หรือแม้แต่อาการที่คนทั่วไปอาจคาดไม่ถึงอย่างภาวะซึมเศร้าหลังคลอด หรือบางคนที่เราเห็นยิ้มแย้ม อารมณ์ดี แต่ก็อาจจะป่วยด้วยกลุ่มโรคทางจิตเวชที่เรียกว่า Smiling depression ได้เช่นกัน
อ่านเพิ่มเติมเกี่ยวกับอาการ Smiling depression คืออะไร
โรควิตกกังวล (Anxiety Disorder) เป็นหนึ่งในโรคทางจิตเวชที่พบได้บ่อยรองจากโรคซึมเศร้า สามารถพบได้ประมาณร้อยละ 3-5 ของประชากรทั่วไป และพบในเพศหญิงมากกว่าเพศชายในอัตราส่วน 2 : 1 จากสถานการณ์ทางสังคมที่เปลี่ยนแปลงไปอย่างรวดเร็ว ความกดดันแข่งขันต่างๆ ที่พบได้จากทุกช่วงอายุ ไม่ว่าจะในเรื่องการเรียน การทำงาน หรือเรื่องอื่น ๆ ส่งผลให้โรควิตกกังวลนั้นมีแนวโน้มเพิ่มสูงขึ้น
อย่างไรก็ตาม หากสงสัยว่าตนเองนั้นเป็นโรควิตกกังวลหรือไม่ การทำแบบทดสอบโรควิตกกังวลนั้นสามารถช่วยให้เราได้ประเมินและวิเคราะห์ตัวเองในเบื้องต้นว่าความวิตกกังวลนี้มีความเสี่ยงมากน้อยแค่ไหน เพื่อที่จะปรึกษาจิตแพทย์และผู้เชี่ยวชาญต่อไปในกรณีที่มีความเสี่ยงสูง
สารบัญบทความ
ทำความรู้จักกับ โรควิตกกังวล
ความวิตกกังวลนั้นเป็นสิ่งปกติที่เกิดขึ้นได้กับทุกคน โดยเฉพาะเวลาที่ต้องเผชิญสถานการณ์ที่ไม่คุ้นเคย แปลกใหม่ ตื่นเต้น หรือแม้แต่สถานการณ์ที่มีความเครียดสูงก็ทำให้เกิดความวิตกกังวลได้เช่นเดียวกัน แต่อาการวิตกกังวลแบบไหนถึงเรียกว่าเป็น “โรควิตกกังวล” และโรคนี้คืออะไร เป็นแบบไหน มาดูกันแบบคร่าวๆกัน
โรควิตกกังวลแบ่งออกเป็น 5 โรคใหญ่ ได้แก่
- โรควิตกกังวลทั่วไป ( Generalized Anxiety Disorder ) ผู้ป่วยมีความกังวลเกี่ยวกับเหตุการณ์หรือกิจกรรมต่าง ๆ มากผิดปกติ
- โรคแพนิก ( Panic Disorder ) มีความกลัวหรือตื่นตระหนกอย่างรุนแรง ร่วมไปกับอาการทางกายหลาย ๆ อย่าง เช่น ใจสั่น เหงื่อออก มือสั่น หายใจไม่ออก เวียนศีรษะ อาการเกิดขึ้นรวดเร็วและฉับพลันภายใน 10 นาที
- โรคกลัว ( Phobia ) อาการกลัวหรือวิตกกังวลอย่างมากต่อวัตถุหรือสถานการณ์เฉพาะ อาจมีมากกว่า 1 อย่าง ความกลัวเปลี่ยนแปลงตามความใกล้ชิดของสิ่งที่กลัว จะมีอาการกลัวมากจนทนไม่ได้ต้องหลีกเลี่ยง
- โรคกลัวกิจกรรมทางสังคม ( Social Anxiety Disorder ) กลัวหรือกังวลเกี่ยวกับสถานการณ์ทางสังคม การที่ต้องพบปะผู้คนอื่น
- โรคย้ำคิดย้ำทำ ( Obsessive-Complusive Disorder ) มีอาการย้ำคิดย้ำทำสิ่งใดสิ่งหนึ่งซ้ำๆ ไม่มีเหตุผล ซึ่งผู้ป่วยนั้นรู้ดีว่าเป็นเรื่องไร้สาระแต่ไม่สามารถขัดขืนได้ รู้สึกไม่สบายใจอย่างมากหากไม่ได้ทำ
ไม่แน่ใจอาการ ? ปรึกษาเพิ่มเติมกับจิตแพทย์และนักจิตวิทยาคลินิกที่แอป BeDee สะดวก เป็นส่วนตัว ไม่ต้องเดินทาง
การทำแบบทดสอบโรควิตกกังวลสำคัญอย่างไร
การทำแบบประเมินโรควิตกกังวลนั้นสำคัญมากในเรื่องของการประเมินตนเองว่ามีความเสี่ยงต่อการเป็นโรควิตกกังวลมากน้อยแค่ไหน สำหรับโรควิตกกังวล แบบทดสอบจะช่วยวิเคราะห์อาการวิตกกังวลได้ว่าเป็นอาการวิตกกังวลตามปกติที่เกิดขึ้น หรือมีแนวโน้มว่าจะพัฒนากลายเป็น “โรค” ได้ หากเราพบว่ามีความเสี่ยงสูง และพบนักจิตวิทยากับจิตแพทย์เพื่อรักษาอาการได้อย่างรวดเร็ว จะทำให้มีแนวโน้มในการหายจากโรควิตกกังวลได้เร็วและสามารถกลับมาใช้ชีวิตประจำวันได้อย่างเหมาะสมเมื่อเปรียบเทียบกับผู้ที่ป่วยเป็นโรควิตกกังวลแต่ไม่เข้ารับการรักษา
โรควิตกกังวล แบบทดสอบ ประเมิน และวิเคราะห์
แบบทดสอบและประเมินโรควิตกกังวล GAD-7
แบบทดสอบโรควิตกกังวล หรือ GAD-7 (General Anxiety Disorder-7) จะให้คุณประเมินความคิดและความรู้สึกในช่วงสองสัปดาห์ที่ผ่านมา โดยมีเกณฑ์การให้คะแนน ดังนี้
- ไม่เลย (0 คะแนน)
- บางวัน (1 คะแนน)
- เกินกว่า 7 วัน ในช่วง 2 อาทิตย์ที่ผ่านมา (2 คะแนน)
- เกือบทุกวัน (3 คะแนน)
โดยมีข้อคำถามประเมินความคิดและความรู้สึก ในช่วงสองสัปดาห์ที่ผ่านมา ดังนี้
- รู้สึกตึงเครียด วิตกกังวล หรือ กระวนกระวาย
- ไม่สามารถหยุดหรือควบคุมความกังวลได้
- กังวลมากเกินไปในเรื่องต่างๆ
- ทำตัวให้ผ่อนคลายได้ยาก
- รู้สึกกระสับกระส่ายจนไม่สามารถนั่งนิ่ง ๆ ได้
- กลายเป็นคนขี้รำคาญ หรือ หงุดหงิดง่าย
- รู้สึกกลัวเหมือนว่าจะมีอะไรร้าย ๆ เกิดขึ้น
จากนั้นให้รวบรวมคะแนนตั้งแต่ข้อที่ 1 ถึงข้อที่ 7 (นำคะแนนทั้งหมดที่ได้มาบวกกัน)
- ได้ 0-9 คะแนน หมายถึง ท่านมีความวิตกกังวลในระดับเฉลี่ยหรือสูงกว่าเกณฑ์เฉลี่ยเพียงเล็กน้อย
- ได้ 10-14 คะแนน หมายถึง ท่านมีความวิตกกังวลในระดับปานกลาง และควรทำแบบประเมินซ้้าในอีก 1-2 สัปดาห์
- ได้ 15-21 คะแนน หมายถึง ท่านมีความวิตกกังวลในระดับสูง ควรได้รับการประเมินจากผู้เชี่ยวชาญ
ทำแบบประเมินภาวะวิตกกังวลกับพยาบาลที่แอป BeDee ไม่มีค่าใช้จ่าย
เมื่อไหร่ที่ควรทำแบบทดสอบโรควิตกกังวล
หากรู้สึกว่าตนเองนั้นมีความกังวลเกี่ยวกับเหตุการณ์หรือกิจกรรมต่างๆ มากผิดปกติ จนเกิดความกังวลใจและส่งผลต่อชีวิตประจำวัน สามารถทำแบบทดสอบโรควิตกกังวลได้ทันที
สามารถสังเกตอาการเบื้องต้นของโรควิตกกังวลได้ดังนี้
- กระวนกระวายใจ หงุดหงิดง่าย กระสับกระส่าย
- เหนื่อยง่าย อ่อนล้าง่ายกว่าปกติ
- ขาดสมาธิ จดจ่อกับสิ่งต่าง ๆ ลำบาก
- มือสั่น ใจสั่น ตัวสั่น
- ปวดเมื่อยกล้ามเนื้อ กล้ามเนื้อตึงเกร็ง
- นอนไม่หลับ ไม่สบายใจ
หากพบว่ามีอาการข้างต้นอย่างน้อย 3 ข้อ สามารถทำแบบทดสอบ โรควิตกกังวลเพื่อประเมินความเสี่ยงของตนเองได้เลย หรือหากไม่มีอาการหรือมีอาการข้างต้นเพียงเล็กน้อยแต่อยากลองประเมินตนเอง ก็สามารถทำแบบวัดความวิตกกังวลได้เช่นเดียวกัน
แบบทดสอบโรควิตกกังวลสามารถเชื่อถือได้หรือไม่?
สำหรับโรควิตกกังวล แบบทดสอบนั้นจากการทบทวนงานวิจัยที่ศึกษาเกี่ยวกับความเชื่อมั่น (Reliability) และความเที่ยงตรง (Validity) ของแบบทดสอบโรควิตกกังวลทั้ง 2 แบบทดสอบที่เป็นที่นิยมในประเทศไทยได้แก่
- GAD-7 (General Anxiety Disorder-7) แบบวัดความวิตกกังวล 7 ข้อคำถาม
- DDAS-21 ( DEPRESSION ANXIETY STRESS SCALE ) แบบวัดความเศร้า ความเครียด และวิตกกังวล 21 ข้อคำถาม
พบว่าแบบทดสอบโรควิตกกังวลทั้งสองชุดมีความเชื่อมั่นและความเที่ยงตรงอยู่ในระดับสูง ซึ่งนั่นหมายความว่า แบบทดสอบโรควิตกกังวลสามารถวัดความเสี่ยงโรควิตกกังวลได้อย่างถูกต้องและแม่นยำ
อย่างไรก็ตามสำหรับโรควิตกกังวล แบบทดสอบนั้นเป็นเพียงการ “ประเมินความเสี่ยง” เท่านั้น ไม่ใช่การ “วินิจฉัย” หากต้องการปรึกษาเรื่องของโรควิตกกังวล BeDee มีทีมจิตแพทย์และนักจิตวิทยาคลินิกให้บริการทุกวัน สะดวก รวดเร็ว เป็นส่วนตัว
คำถามที่พบบ่อยเกี่ยวกับ โรควิตกกังวล แบบทดสอบ
ทำแบบทดสอบโรควิตกกังวลแล้วได้คะแนนสูง แปลว่าเป็นโรควิตกกังวลแล้วใช่ไหม?
เมื่อทำแบบทดสอบโรควิตกกังวลแล้วได้คะแนนสูง ไม่ได้แปลว่าเป็นโรควิตกกังวลเสมอไป เนื่องจากการทำแบบประเมินโรควิตกกังวลนั้นเป็นเพียงการประเมินในเบื้องต้นเท่านั้น การวินิจฉัยจะเป็นหน้าที่ของจิตแพทย์ ดังนั้นหากพบว่ามีคะแนนในการทำแบบทดสอบโรควิตกกังวลสูง แนะนำให้พบจิตแพทย์เพื่อรับการวินิจฉัยอย่างละเอียดต่อไป
โรควิตกกังวลรักษายังไง หายได้ไหม?
โรควิตกกังวลสามารถรักษาหายได้ด้วยการทำจิตบำบัดกับจิตแพทย์หรือนักจิตวิทยาคลินิก หรือการรักษาด้วยยาเพื่อลดความวิตกกังวล ทั้งนี้จะต้องอยู่ในดุลยพินิจของจิตแพทย์
โรควิตกกังวลใช่โรคซึมเศร้าหรือเปล่า?
โรควิตกกังวลและโรคซึมเศร้านั้นไม่ใช่โรคเดียวกัน แต่อาจมีอาการคล้ายกันได้ในหลาย ๆ อย่าง และผู้ป่วยบางรายอาจมีอาการของทั้งสองโรคร่วมกันด้วย ดังนั้นจึงเป็นเรื่องสำคัญมากที่จะต้องวิเคราะห์ตนเอง และพบแพทย์เมื่อพบว่าตนเองมีความเสี่ยง
สรุป โรควิตกกังวล แบบทดสอบหากประเมินแล้วไม่แน่ใจ รีบปรึกษาแพทย์
แบบทดสอบโรควิตกกังวลนั้นเป็นหนึ่งในเครื่องมือที่ใช้ในการประเมินและวิเคราะห์อาการวิตกกังวลของตนเองเบื้องต้นว่ามีความเสี่ยงต่อการเป็นโรควิตกกังวลมากน้อยแค่ไหน ความกังวลนั้นอยู่ในระดับใด หากสงสัยพบว่าตนเองนั้นมีความกังวลมากกว่าปกติ และส่งผลต่อชีวิตประจำวัน สามารถทำแบบทดสอบโรควิตกกังวลด้วยตนเองได้ทันที
หากมีความกังวลเกี่ยวกับโรควิตกกังวลหรือโรคทางด้านอารมณ์และจิตใจอื่น ๆ ปรึกษาหมอออนไลน์ พยาบาล หรือปรึกษาเภสัชกรที่แอป BeDee ได้ทุกวัน เรามีจิตแพทย์ นักจิตวิทยาคลินิก และเภสัชกรพร้อมให้คำปรึกษาและจัดส่งสินค้าถึงมือ เลือกปรึกษาตามเวลาที่คุณสะดวก เป็นส่วนตัวสูง ไม่ต้องเดินทาง สอบถามเพิ่มเติม Line Official : @BeDeebyBDMS
Content powered by BeDee Expert
ธนวินท์ มีลาภอุดมชัย
นักจิตวิทยาคลินิก
Dhira, Tahia Anan, et al. “Validity and Reliability of the Generalized Anxiety Disorder-7 (GAD-7) among University Students of Bangladesh.” PloS One, U.S. National Library of Medicine, 16 Dec. 2021, www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC8675645/.
Löwe B;Decker O;Müller S;Brähler E;Schellberg D;Herzog W;Herzberg PY; “Validation and Standardization of the Generalized Anxiety Disorder Screener (GAD-7) in the General Population.” Medical Care, U.S. National Library of Medicine, pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/18388841/. Accessed 12 Dec. 2023.
Moya E;Larson LM;Stewart RC;Fisher J;Mwangi MN;Phiri KS; “Reliability and Validity of Depression Anxiety Stress Scale (DASS)-21 in Screening for Common Mental Disorders among Postpartum Women in Malawi.” BMC Psychiatry, U.S. National Library of Medicine, pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/35606733/. Accessed 12 Dec. 2023.
“The Depression Anxiety Stress Scale (DASS-21).” The Human Condition, 3 Jan. 2023, thehumancondition.com/depression-anxiety-stress-scale-dass-21/.
American Psychiatric Association. (2013). Diagnostic and statistical manual of mental disorders (5th ed.). https://doi.org/10.1176/appi.books.9780890425596
